Gençlerle Muamele köşemizdeki yazılarımıza kaldığımız yerden devam ediyoruz. Her ay genç evlatlarımıza ebeveyn olmak ve kendi hayatımızda genç olmak üzerine sohbetler ediyorduk. Ebeveyn olmaktan bahsettiğimizde çocuğun maddi, manevi ve duygusal ihtiyaçlarını karşılamak karakterinin oluşumunda önemli rol oynamaktadır. Bu ayki yazımızda evlatlarınızın duygusal ihtiyaçlarının yeterince karşılanmaması hâlinde ortaya çıkan duygusal ihmal üzerine konuşacağız.
Ebeveynler olarak kendi gençliğinize dönüp baktığınızda o dönemlerde, hatta daha da öncesindeki çocukluk dönemlerinizde sevilmeye, saygı görmeye, güçlü hissetmeye, ait hissetmeye, şefkat ve merhamete dair güçlü bir ihtiyaç duyduğunuzu hatırlarsınız. Bu duygular karşılandığında ruhunuzda bir doyum, karşılanmadığında ise ciddi bir boşluk hissi oluştuğunu da hatırlayabilirsiniz. Duygusal İhmal, çocukların duygusal ihtiyaçları olan sevilme, güven duyma, sayılma, değerli hissetme ve ait olma duygularının yeterince karşılanamaması olarak tarif edilebilir. Ebeveynlerin çocuklarının bu ihtiyaçlarını karşıladıklarını düşünmelerine rağmen burada kritik nokta çocuğun bunu yeterince aldığını hissetmemesi, yani doymaması diyebiliriz. Ebeveynler olarak genç evlatlarınızla olan ilişkinizde de duygusal bir kopukluğun veya ihmalin olup olmadığını, kendinize soracağınız bazı sorularla anlayabilirsiniz. Örneğin, “Çocuğuma ödevini yapıp yapmadığını veya sınavına çalışıp çalışmadığını soruyorken bugün hangi duyguları hissettiğini de ara ara soruyor muyum?”, “Evladımın yemek, kıyafet gibi ihtiyaçlarını karşılarken aynı zamanda bir şeyleri anlatma ihtiyacı duyduğunda onu dinliyor muyum?”, “Herhangi bir karar almadan önce ona da fikrini soruyor muyum yoksa sadece eşimle aldığım kararı ona dayatıyor muyum?”, “Genç evladıma sadece ona odaklandığım bir zaman dilimi ayırıyor muyum yoksa sadece gerekli durumlarda mı onunla ilgileniyorum?” Bu ve benzeri sorulara verdiğiniz cevaba bakarak genç evladınızın duygusal ihtiyaçlarına ne derecede karşılık verdiğinizi görebilirsiniz. Bu soruların üzerine detaylıca düşünmeniz faydalı olacaktır, Allah’ın izniyle.
Verdiğiniz cevaplar üzerine genç evladınızın duygusal ihtiyaçlarını yeterince karşılayamadığınızı fark ettiniz diyelim. İşte bu noktada genç evladınız duygusal olarak ihmal edildiğini hissediyor olabilir. Bunun sonucunda ise yetişkinliğinde kendini sürekli olarak acımasızca yargılayan, eleştiren, kendine güvenemeyen, kendine değer vermeyen, içinde sürekli anlamlandıramadığı büyük bir boşluk hissi duyan bir yapıya ve bazı noktalarda depresif, kaygılı veya aşırı mükemmeliyetçi özelliklere sahip olabiliyorlar. Bu durumun aynı zamanda insanlarda bazı olumlu özellikler de geliştirdiği söylenilmektedir. “Çocuklukta İhmalin İzi: Boşluk Hissi” kitabının yazarı Jonice Webb, Psychology Today dergisinde çocuklukta ihmale uğramış yetişkinlerin beş güçlü özelliğinden bahsetmektedir.[1] Bu özellikleri kendimize bir kontrol listesi yaparak “Yetişkin olarak bende ve genç evladımda bu durum var mı?” sorusu üzerine düşünelim.
| Yetişkin olarak bende bu durum var mı? | Genç evladımda bu durum var mı? | |
| 1. Yardım isteyememe suretiyle her zaman tek başına işlerini yapma | ||
| 2. Kendilerine eleştirel fakat başkalarına duyulan yoğun şefkat ve merhamet duygusu | ||
| 3. Kendileri için talepkar olmama aynı zamanda başkalarının ihtiyaçları için aşırı verici olma | ||
| 4. Zorluklara karşı kendi ihtiyaçlarını göz ardı ederek daha toleranslı ve esnek olabilme | ||
| 5. Kabul görmek için uyumlu ve yardımsever olmaları hasebiyle sevilen ve sayılan kişiler olma |
Bir yetişkin olarak kendinizde bu saydığımız durumları görüyorsanız belki de geriye dönüp kendi çocukluk ve gençlik döneminize daha derinden bakmanızda fayda olabilir. Ebeveyn olarak bu durumu tespit ettiğimizde yapılabilecek ilk şey ise kendinizin bu ihtiyaçlarına karşılık olarak nasıl muamelede bulunulmasını istediğinizi düşünmenizdir. Genç evladınız için de aynı şekilde bunu yapabilirsiniz. Benim evladımın en çok hangi duygusal ihtiyaçları var? Ve kendisi bu duygusal ihtiyaçlarının nasıl karşılanmasını istiyor? Bu soruların cevapları, size nasıl davranacağınıza dair bir yol haritası oluşturacaktır. Daha sonrasında evladınızla olan ilişkinizde bunları uyguladıkça duygusal olarak daha bağlı olduğunuzu ve özellikle ergenlik döneminde ortaya çıkan duygusal kopma durumunun gittikçe azaldığını fark edeceksinizdir. Bunun gibi ilişki içerisindeki duygusal kilit taşlarında önemli olan, ebeveynler olarak çok fazla bilgiye sahip olmanız değildir. Aksine, öğrendiğiniz bilgiye dair ne kadar doğru tespitlerde bulunduğunuz ve bu tespitleri ne kadar uyguladığınız önemlidir. Buradan hareketle yukarıda bahsi geçen üç soruyu iyice düşünmenizi ve sonucuna dair uygulamaya geçmenizi önermekteyiz.
Bu ayki sayımızda ebeveynler olarak genç evlatlarınızla ilişkinizde var olan duygusal ihtiyaçlardan ve bunların ihmal edildiğinde oluşabilecek durumlardan bahsettik. Gelecek sayıda görüşmek üzere, selam ve dua ile…
[1]. https://www.psychologytoday.com/intl/blog/childhood-emotional-neglect/202204/5-surprising-strengths-of-the-emotionally-neglected
İlk Yorumu Sen Yap