Çocuklar Neden Farklı

Kitabın Yazarı: İsmail Acarkan

Yayınevi: Kurtuba Yayınları

Basım Tarihi: 2022

Sayfa Sayısı: 261

Ebat: 135×210 mm

Kitap Hakkında

Kur’ân’ın indiriliş amaçlarından biri de insana insanı tanıtmaktır. Zamanla kendisine yabancılaşan ve özünden uzaklaşan kişilerin, fıtrata dönüş yoluna işaret levhalarını koymuştur:

“Andolsun ki size, içinde sizi anlatan/sizi şerefe ulaştıracak (öğütler barındıran) bir Kitap indirdik. Akletmez misiniz?”^[1]

İnsanın pek çok özelliğine temas eden Kur’ân, kişilerin karakterlerinin ve davranışlarının çeşitliliği üzerinde de durmuştur:

“De ki: ‘Herkes tıynetine/mizacına/meşrebine uygun hareket eder.’ ”^[2]

“Şüphesiz sizin çabalarınız, çeşit çeşittir.”^[3]

İnsan sürekli çevresiyle etkileşim hâlinde olduğundan muamelede bulunduğu insanların karakterlerine dair malumat sahibi olmalıdır.

Ebû Mûsâ El-Eş’arî’den (ra) rivayet edildiğine göre Allah Resûlü (sav) şöyle buyurmuştur:

“Yüce Allah, Âdem’i yeryüzünün her tarafından avuçladığı bir avuç topraktan yarattı. Bunun için Âdemoğulları kendilerinde bulunan toprak miktarına göre kimi kırmızı, kimi beyaz, kimi siyah, kimi bunların arasında bir renkte; (tabiat/huy bakımından da) kimi yumuşak, kimi sert, bazıları kötü, bazıları da iyi olarak geldiler.”^[4]

Bizzat ebeveynler ve eğitmenler için bu kaçınılmazdır. İyi bir ebeveyn, iyi bir eğitmen, insan karakterlerini bilen ve her bireyi kendi karakterine uygun yetiştirendir. Yaşayan Kur’ân olan Resûl’de (sav) bu öğretinin karşılığı bariz şekilde görülür:

“Allah Resûlü’nün ashabına baktığımızda bunu daha iyi görürüz. Her biri aynı vahye ve eğiticiye sahip olmalarına rağmen yapıları, eğilimleri, öne çıktıkları salih amel, kendisiyle tanındıkları ahlak çok farklıdır. Nuayman (ra) gibi şakacı ve ortamın neşesi olan bir sahabi yanında Ebû Zerr (ra) gibi ciddi, vakur, az gülen sahabiler de vardı. Ebû Bekir (ra) gibi hilm ve merhamet sahibi bir sahabenin yanında Ömer gibi sert, yanlışa tahammülsüz mizaçta olanlar vardı. Osmân ibni Ma’zûn ve Ebû Derdâ gibi zühdü tercih eden, dünya nimetlerinden şiddetle kaçınan sahabelerin yanında; Osmân ve Abdurrahman ibni Avf gibi zengin, dünya nimetlerinden mübah dairede istifade eden, kazandıklarıyla infak eden sahabiler de mevcuttu.

Birbirinden tamamen farklı tabiat ve buna bağlı olarak farklı amellerde öne çıkmalarına rağmen Allah Resûlü (sav) onları bir kalıba sokmadı. Her birini bir Ebû Bekir ya da Ömer olmaya zorlamadı. Bilakis her birini kendine özgü tabiatıyla kabul etti ve sevdi.”^[5]

Bu kitap da aynı konuyu işlemiş ve insan fıtratını dokuz mizaç üzerinden incelemiştir. Her bir mizaç bir rakama karşılık gelmekte ve altında mizacın özellikleri, periferik tablosu, bir mizacın diğer mizaçlarla etkileşimi, yani kanatları ve bunların meslek yönelimleri değerlendirilmiştir.

Bu mizaçlar özetle şöyledir:

Birler: Doğruya odaklı, ciddi, kontrollü ve kuralcı olup doğru ve hatasız olma arayışında olanlar.

İkiler: Duygusal, yardımsever, sıcakkanlı ve arkadaş canlısı olup sevgi ve ilgi görme arayışında olanlar.

Üçler: Rekabetçi, hırslı, başarı odaklı ve kendini öne çıkaran olup başarıda üstünlük ve popüler imaj arayışında olanlar.

Dörtler: Hassas, kolay incinen, özgün ve bireyselliğe düşkün olup özgün bireysel kimlik ve anlaşılma arayışında olanlar.

Beşler: Bilmeye meraklı, gözlemci, ketum ve akılcı olup bilgi ve kendine yeterlilik arayışında olanlar.

Altılar: Güven arayan, temkinli, tereddüt eden, zarardan kaçınan olup güven ve hayata karşı destek arayışında olanlar.

Yediler: Yeniliği seven, keyfine düşkün, meraklı ve hareketli olup merakını tatmin, keyif ve haz arayışında olanlar.

Sekizler: Cesur, güçlü, kendine güvenen ve hâkimiyet kuran olup güç, etkin olma ve hâkimiyet arayışında olanlar.

Dokuzlar: Uyumlu, kendi hâlinde, yumuşak huylu ve sakin olup huzur, iç denge ve uyum arayışında olanlar.

Kitap insan karakterini psikolojik, sosyolojik, demografik olarak incelemiş, ancak insanı yaratan ve onlara bu çeşitliliği bahşeden Allah’a (cc)  temas etmemiştir. İnsanı anlatan bir kitabın Yaratıcısına temas etmemesi elbetteki kusurdur. Bu nedenle konuyu İslam perspektifinden okumak isteyenler, Dergimizin 55. sayısında yer alan “İnsan Karakterleri Üzerine Bir Değerlendirme” başyazısına başvurabilirler.^[6]

---

[1]. 21/Enbiyâ, 10

[2]. bk. 17/İsrâ, 84

[3]. bk. 92/Leyl, 4

[4]. Ebu Davud, 4693; Tirmizi, 2955

[5]. İnsan Karakterleri Üzerine Bir Değerlendirme, Halis Bayancuk, Tevhid Dergisi, S 55, s. 16-17

[6]. Tevhid Dergisi, S 55, s. 15-22